Aktif Bir Yanardağ Olan Erciyes Dağı Bir Gün Patlayabilir mi? 6 Şubat Depremi ile bağlantısı nedir?
Ne yazık ki yaşadığımız birçok acı deneyim sonucunda ülkemizin dünyadaki en aktif fay sınırlarından bazılarının üzerinde yer aldığını öğrendik. Bu da yetmezmiş gibi başta sel, heyelan, orman yangınları olmak üzere pek çok afet ülkemizi her zaman tehdit etmektedir. Ama biz bunun farkında bile değiliz Karşı karşıya olduğumuz bir tehlike daha var. Volkanik patlamalar.Evet ülkemizde Erciyes Dağı gibi aktif ama sönmüş birçok yanardağ var.
Merak etmeyin, yarın hemen patlamazlar ama tıpkı deprem gibi, bir gün patlayacağından eminiz. Aslında pek çok insan patlamadan daha fazla endişe duyuyor. Aktif yanardağların 6 Şubat 2023’teki gibi büyük depremlere neden olup olmayacağı Merak ediyor. Hatta bu yanardağlarda görülen sıcak su çıkışı duyanları korkuttu.
Erciyes Dağı’nın Özellikleri: Konumu, yüksekliği ve volkanizması
Erciyes Dağı, Kayseri’nin güneybatı bölgesinde, 25 kilometre uzaklıkta bulunan Sultansazlığı adı verilen ovaya bitişik bir stratovolkandır. Yaklaşık 20 milyon yıl önce oluştuğu varsayılmaktadır. Erciyes Dağı 3917 metrelik zirvesiyle İç Anadolu bölgemizin en yüksek dağıdır.3300 kilometrekarelik oldukça geniş bir alanı kapsıyor.
Erciyes Dağı bir staravolkan yani sertleşmiş kül, tüf ve kül katmanlarından oluşan bir volkandır. Roma dönemi sikkelerinde belirtildiği gibi Erciyes Dağı’nın en son M.Ö. 253’te patladığı sanılıyor.Erciyes Dağı uzun süredir aktif fakat sönmüş bir volkanik yapıdır.
Erciyes Dağı bir gün uyanıp patlayabilir mi?
Daha önce buradaki yazımızda detaylı olarak anlattığımız gibi, 10’u aktif, 5’i aktif olma potansiyeline sahip 15 yanardağ bulunmaktadır. Teknik olarak bir yanardağın aktif sayılabilmesi için en son 10.000 yıl önce patlamış olması gerekiyor. Erciyes Dağı’nın patlamasının üzerinden 2000 yıldan biraz fazla zaman geçtiği için oldukça hareketli olduğunu söyleyebiliriz.
TÜBİTAK ve Bristol Üniversitesi tarafından yürütülen araştırma raporuna göre ülkemiz Dünyada volkanik faaliyet gösteren 95 ülke arasında 14. en riskli ülkedir. 2100 yılında ülkemizde volkanik bir patlama yaşanma ihtimali %70’in üzerindedir. Bu oranın risk oluşturmasının nedeni ise volkanik yapıların çevresinde yoğun yerleşim olması ve dolayısıyla küçük bir patlamanın bile ciddi sonuçlar doğurabilmesidir.
Aktif bir yanardağ olan Erciyes Dağı ile 6 Şubat sarsıntıları arasında bir ilişki var mı?
Merkezi 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş, Pazarcık ve Elbistan’da bulunmaktadır. 7,8 ve 7,5 büyüklüğünde sarsıntı Maalesef onbinlerce insanı kaybetmemize sebep oldu. Ülkemizin yaşadığı en büyük felaketlerden biri olan bu depremi art arda artçı sarsıntılar izledi ve hasar inanılmaz boyutlara ulaştı.
6 Şubat depreminden kısa bir süre sonra Erciyes Dağı’nda ilginç bir değişiklik gözlendi. Dağın çevresinde sıcaklığı 86 dereceye varan su çıkışı oluştu. Bunun üzerine herkes bu iki olayın ortasında bir ilişki olduğunu düşündü ama rastgele bir ilgi olmadı. Ancak sıcak su çıkışı ile sarsıntı arasında gerçekten de bir bağlantı var.
Sıcak su çıkışı nedeniyle volkanik aktivitenin başladığı söylentisi ne kadar doğrudur?
Erciyes Dağı çevresinde böyle bir sıcak su çıkışının bulunması doğrudan yanardağın patlaması ihtimalini akıllara getirdi ve büyük sıkıntı yarattı.Konuyla ilgili açıklama yapan paleosismoloji uzmanı Prof. Dr. Ramazan Demirtaş, sıcak su çıkışının son derece normal olduğunu, yanardağ patlaması ya da 6 Şubat sarsıntılarıyla ilgisi olmadığını söyledi.
Demirtaş’a göre 28 Şubat ile 10 Mart 2023 tarihleri arasında Erciyes Dağı çevresinde büyüklükleri 4,3 ile 4,9 arasında değişen çok sayıda küçük deprem meydana geldi. Faylar yüzeysel olarak açıldığından sıcak su çıkışı yaşandı. Depremlerin ikincil etkileri olarak bu tür olayların son derece yaygın olduğu bilinmektedir.
Peki ne zaman volkanik bir patlamadan şüphelenmeli?
Yine paleosismoloji uzmanı Prof. Dr. Ramazan Demirtaş’a göre çok büyük bir depremle birlikte bir volkanik patlama veya birkaç küçük deprem konusunda endişelenmemize gerek yok. Erciyes Dağı ve çevresinde ise Çok kısa sürede binlerce hatta onbinlerce mikro deprem meydana gelirse İşte o zaman bir yanardağ patlaması ihtimali ortaya çıkabilir. Ancak tıpkı sarsıntıların oluşumunda olduğu gibi yanardağların da ne zaman patlayacağını önceden bilmek mümkün değil.
Bir gün ülkemizde yanardağ patlarsa ne yapmalıyız?
İstatistikler saçmalık söylemez. Muhtemelen yarın değil ama bir gün ülkemizde mutlaka bir volkanik patlama yaşanacak. o gün geldiğinde Her felaket gibi buna da hazırlıklı olmalıyız. Beyin sarsıntısı çantası gibi bir acil durum çantası hazırlamak ilk yapmanız gereken şey çünkü o dönemde temel ihtiyaçlara ulaşmamız imkansız olabiliyor.
Bu tür bir felaket yaşandığında kulaklarınız yetkililerin yanında olmalıdır. İçin Felaketin boyutuna bağlı olarak acil tahliye gerekli olabilir. Tahliye emri gelir gelmez derhal acil durum çantanızı yanınıza alıp bölgeyi terk etmeli veya yetkililerin yönlendirdiği alanlara gitmelisiniz. Deprem çantasından farklı olarak acil durum çantanızda N-95 maskesi bulunmalıdır çünkü volkanik bir patlama sırasında felaket niteliğinde bir kül bulutu her yeri kaplar.
Bazı durumlarda yetkililer tahliye etmiyor ancak insanlara evde kalmalarını söylüyor. Bu emre kesinlikle uymalısınız ve özellikle Bol su desteği sağlamanız gerekiyor. Dışarı çıkmanız gerekiyorsa mutlaka dış kıyafet giymeli ve konuta girerken çıkarmalısınız. Çünkü küller sana yapışacak. Gözlerinizi bu küllerden korumanız son derece değerlidir. Elbette böyle bir durumda sizden daha az şanslı olanlara yardım etmeyi unutmayın.
Ülkemizdeki aktif yanardağlardan biridir. Erciyes Dağı bir gün patlayacak mı, 6 Şubat sarsıntısıyla bağlantısı nedir?Şunlar gibi sıkça sorulan soruları yanıtladık: Felaket ne kadar büyük olursa olsun, lütfen soğukkanlılığınızı korumayı ve saçma sapan yanlış bilgiler yerine bilime kulak vermeyi unutmayın.
